آسانسور روملس چیست؟
آسانسور روملس یا بدون موتورخانه نتیجه تحولات در تکنولوژی و فناوری آسانسور می‌باشد. این نوع ساختار در 20 سال پیش هنوز ناشناخته‌بود و تنها در حد یک ایده مطرح شده‌بود. امروزه طراحی ساختمان‌ها به گونه‌ای است که متراژ خانه کم است و نمی‌توان بخش اعظمی از آن را به آسانسور اختصاص داد. برای یک سیستم معمولی نیاز به موتورخانه وجود دارد و درنتیجه یک اتاقک نیز باید درنظر گرفته‌شود. به همین دلیل ایده طراحی یک آسانسور بدون داشتن موتورخانه به ذهن طراحان رسید.
به منظور طراحی این سیستم از موتور گیرلس استفاده‌می‌شود. این نوع موتور جایگزین آسانسورهای قدیمی گیربکس‌دار شده‌است. موتور گیربکس بسیار سنگین و دارای سازه‌ای حجیم است و به منظور نگهداری از آن باید از یک اتاقک استفاده شود. سقف چاهک مکان مناسبی برای قرارگیری موتورخانه این نوع اسانسور می‌باشد. به منظور ایمنی بیشتر باید سقف چاهک دارای دال بتنی باشد؛ اما موتور گیرلسی بسیار کم‌حجم و سبک است. همچنین دارای راندمان و قدرت بیشتری نیز می‌باشد. اشغال حداقل فضای ممکن از ویژگی‌های آسانسور با موتور گیرلس است و در نتیجه نیازی به ساخت موتورخانه نیست.
تاریخچه آسانسور روملس
یکی از اولین مدل‌های آسانسور که به منظور صرفه‌جویی در فضا طراحی شد، مدل KONE بود. این سیستم در سال 1996 ساخته‌شد و برای طراحی آن موتور را در بالای سیستم قرار دادند. شاید تصور کنید که ابداع چنین سیستمی یک تغییر اساسی در نصب و راه‌اندازی آسانسور نیست؛ اما درواقع این ابداع یک انقلاب در طراحی اسانسور محسوب می‌شود. آسانسورهای امروزی که نیاز به موتورخانه ندارند در واقع از روی همان سیستم اولیه طراحی شده‌اند.
پیشرفت‌های زیادی که در زمینه تولید و طراحی آسانسور فاقد موتورخانه به وجود‌آمد، موجب شد که این نوع ساختار بسیار مرسوم شود. در حال حاضر در بسیاری از ساختمان‌ها از این نوع سیستم استفاده می‌شود که کارایی بهتری نسبت به مدل‌های قدیمی دارد. ابتدا یک جبهه‌گیری نسبت به نصب آسانسور MRL وجود داشت؛ اما طی 10 سال اخیر تلاش زیادی برای استفاده از آن در ساختمان‌ها شده‌است. به همین دلیل امروزه شاهد کاربرد زیاد آن در انواع ساختمان با کاربری مختلف هستیم.
آسانسور روملس چیست؟
آسانسور روملس (Machine room less) یا بدون موتورخانه که با نام اختصاری MRL نیز شناخته‌می‌شود، دارای یک موتورگیرلس است که فضای کمی اشغال می‌کند. به همین دلیل برای نصب و راه‌اندازی آسانسور نیازی به ساخت و طراحی موتورخانه نیست. ایجاد یک فضای مستقل به عنوان موتورخانه برای قرارگیری موتور و تابلو فرمان، موجب اشغال فضای مفیدی از ساختمان خواهدشد و این مشکل در آسانسور بدون موتورخانه حل شده‌است. در برخی از ساختمان‌ها نیاز به توقف در پشت‌بام وجود دارد. در این صورت باید به جای موتورخانه، یک مکان برای قرارگیری کابین طراحی شود که در این حالت این آسانسور کاربرد خواهد داشت.
هنگام طراحی ساختمان، از نظر معماری و مهندسی امکان دارد مشکل محدودیت ارتفاع وجود داشته‌باشد. به همین دلیل در این مواقع از آسانسورهایی استفاده می‌شود که نیاز به موتورخانه ندارد؛ زیرا اتاق موتورخانه نیز موجب افزایش ارتفاع ساختمان خواهدشد. همانطور که گفته‌شد، پیشرفت تکنولوژی در ساخت این نوع سیستم منجر به ارائه این ساختار شد؛ بنابراین این نوع آسانسور دارای ویژگی‌های دیگری نیز می‌باشد که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
ویژگی‌های آسانسور بدون موتورخانه MRL
آسانسور روملس یا فاقد موتورخانه به منظور نصب در ساختمان‌هایی کاربرد دارد که فضای کافی جهت نصب موتورخانه را ندارند. به همین دلیل امروزه استفاده از این نوع سیستم رواج بیشتری دارد. هر چند که هنوز در بسیاری از ساختمان‌ها، آسانسورها دارای موتورخانه هستند؛ اما در ساخت ساختمان‌های امروزی سعی می‌شود که از موتور گیرلس برای طراحی آسانسور استفاده شود. هر سیستمی که در آسانسور مورد استفاده قرار بگیرد، دارای ویژگی‌ها و مشخصات مخصوص به خود است و آسانسور MRL نیز دارای ویژگی‌های زیر است.
- استفاده از موتور گیرلس به دلیل حجم کم و اشغال فضای کمتر
- دارا بودن سیستم تعلیق دو به یک ( دو برابر بودن سرعت چرخش موتور نسبت به کابین)
- قرارگرفتن فیکسینگ سربکسل در بالاترین بخش چاله آسانسور و هم‌تراز با موتور در سیستم تعلیق
- ایجاد کلاف دارای تراز جهت استقرار پایه موتور
- حداقل 480 سانتی‌متر از کف تمام‌شده چاه آسانسور به منظور بالاترین توقف اورهد
- استفاده از کلاف پایه موتور 18 تا 20 از نوع ناودانی یا تیرآهن
- چرخش کلاف پایه موترو به دور نبشی ستون‌ها
- اجرای 380 سانتی‌متر ارتفاع از کف تمام‌شده برای قرارگیری کلاف
- اختصاص یک متر برای قرارگیری موتور، وزنه و پایه موتور
چه استانداردهایی برای طراحی آسانسور روملس باید رعایت شوند؟
به منظور نصب و راه‌اندازی آسانسور روملس باید به استانداردهای مربوط به آن نیز توجه شود. در این صورت این سیستم به صورت ایمن راه‌اندازی خواهدشد و کارایی بهتری خواهدداشت. در این بخش به ذکر استانداردهای آسانسور بدون موتورخانه خواهیم پرداخت.
- نصب دریچه برای خروج اضطراری در بخش بالایی چاله آسانسور، یکی از استانداردهای این سیستم است. این دریچه برای ورود و خروج در مواقع ضروری، نصب می‌شود. علاوه بر این بهتر است برای دسترسی به موتور، یک دریچه جهت بازدید تعبیه شود. این دریچه‌ها بسیار ضروری هستند و جزو قوانین مهم در هنگام اجرای آسانسور فاقد موتورخانه محسوب می‌شوند.
- نصب تابلو فرمان در بالاترین ایستگاه باید انجام شود که در این حالت باید دسترسی و دید به چاله، امکان‌پذیر باشد.
- کلیه استانداردهایی که برای آسانسور دارای موتورخانه رعایت می‌شوند باید در خصوص دسترسی به مسیر دسترسی، درب و دریچه در این مورد نیز رعایت شوند. به عنوان مثال فضایی که برای نصب تابلو فرمان در نظر گرفته می‌شود باید دارای قفل باشد؛ اما قفل آن باید به گونه‌ای باشد که بدون نیاز به کلید، به راحتی باز و بسته شود. گاهی امکان نصب درب برای این فضا وجود ندارد و در این حالت بهتر است یک قفل نصب شود تا استاندارد لازم رعایت شود.
استانداردهای عمومی برای نصب آسانسور بدون موتورخانه
- به منظور خروج مسافرین در آسانسور روملس در حالت اضطراری دو حالت برقی و دستی باید وجود داشته‌باشد. اهرم ترمز موتور در صورتی که دستی باشد باید در کنار تابلو فرمان نصب شود. در این حالت اهرم با استفاده از یک سیم‌بکسل در بخش انتهایی موتور نصب می‌گردد. این اتصال موجب می‌شود که امکان بازکردن فک موتور وجود داشته‌باشد و در نتیجه حرکت کابین آرام شود؛ اما در حالت برقی، فک ترمز موتور با استفاده از باتری انجام می‌شود و این باتری در تابلو فرمان آسانسور قرار دارد.
- یکی از معروف‌ترین سیستم‌های فاقد موتورخانه، آسانسور BENIS است. این آسانسور تجهیزات و کارایی بسیار باکیفیتی دارد و یکی از بزرگترین شرکت‌های دنیا در زمینه ساخت اسانسور است. این شرکت قطعات و تجهیزات خود را با بالاترین میزان سطح ایمنی به بازار ارائه می‌کند. با استفاده از این آسانسور می‌توان 2500 کیلوگرم بار را جابجا کرد و میزان سرعت آن نیز 6/1 متر بر ثانیه می‌باشد.
نصب آسانسور فاقد موتورخانه
شاید تصور کنید که نصب آسانسور روملس با سایر سیستم‌ها تفاوت دارد؛ اما نصب آسانسور فاقد موتورخانه نیز مشابه سیستم‌های دارای موتورخانه است و دارای تفاوت‌های اندکی است. در این نوع اسانسور محل قرارگیری موتور متفاوت است و به جای اینکه اتاقک روی دال بتنی تعبیه شود، روی یک سازه آهنی قرار داده‌می‌شود. این سازه از نظر ایمنی مشابه موتورخانه است و مقاومت بالایی دارد. سایر مراحل نصب کاملا مشابه آسانسور با موتور گیربکس‌دار است. تمامی مراحل اجرای درب، ریل آسانسور، نصب قطعات مکانیکی و الکتریکی برای راه‌اندازی سیستم MRL نیز انجام می‌شوند.
مزایای نصب آسانسور بدون موتور خانه روملس چه هستند؟
سیستم آسانسور روملس یکی از نتایج پیشرفت تکنولوژی در این زمینه است؛ بنابراین نصب این سیستم دارای مزایای بسیار زیادی است که در این بخش به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
- پایین بودن مصرف انرژی در آسانسور MRL
- کاهش حجم قطعات الکتریکی و مکانیکی در این نوع اسانسور
- استفاده از تکنولوژی بهتر برای ساخت موتور گیرلس این سیستم
- استفاده از موتور گشتاور دی سی برای نصب این آسانسور
- قابل استفاده در مکان‌های شلوغ و پر رفت‌وآمد
- مناسب برای حمل بار و مسافر با ظرفیت بالا
- افزایش طول مسیر حرکت کابین آسانسور تا 45 متر
- استفاده از سیستم تعلیق 2:1 برای کارایی بهتر
- افزایش سرعت تا 6/1 متر بر ثانیه
- تغییر در حرکت آسانسور
- کاهش صدا و لرزش‌های ناشی از حرکت کابین
تمامی مزایای ذکرشده در سیستم آسانسور روملس وجود دارد و موجب شده‌است که در ساختمان‌های امروزی این نوع آسانسور کاربرد بیشتری داشته‌باشد. بعد از گذشت سال‌های زیادی مهندسان توانستند چنین سیستمی را طراحی کنند که نیازی به نصب و اجرای موتورخانه نداشته‌باشد. در نتیجه بهتر است برای طراحی ساختمان‌های جدید از آسانسور MRL استفاده شود تا کارایی سیستم افزایش پیدا کند.
سخن پایانی
به طور کلی نصب آسانسوری که نیازی به موتورخانه ندارد برای فضاهای امروزی یک نیاز ضروری است. امروزه متراژ ساختمان‌ها کم‌شده است و دیگر نمی‌توان بخشی از فضای بام را به موتورخانه اختصاص داد. همچنین در صورت داشتن موتورخانه، سرویس‌کار باید وقت و زمان بیشتری را برای عیب‌یابی سیستم صرف کند. در نتیجه امروزه استفاده از این سیستم بسیار به صرفه‌است و در ساختمان‌های متنوع آن را مشاهده می‌کنیم.
به منظور نصب و راه‌اندازی یک آسانسور استاندارد باید از قطعات و لوازم آسانسور با کیفیت بالا استفاده شود. کیفیت قطعات تاثیر بسیار زیادی روی کارایی این سیستم دارد و به همین دلیل قطعات باید از مراکز معتبر خریداری شوند. آسانسور روملس انتخاب مناسبی برای ساختمان‌های امروزی است و پیشنهاد می‌شود از اسانسور با موتور گیرلس استفاده شود. این نوع موتور به دلیل اشغال فضای کمتر، کارایی بهتری دارد.
لوازم آسانسور یک وب سایت بزرگ محتوا محور در زمینه قطعات آسانسور، اطلاعات کامل در رابطه با محصولات و شیوه راه اندازی آسانسور به صورت آموزشی و تخصصی ارائه می‌دهد.
